اُستاد، حق نواز چوہدری، گوجری شاعر

حق نواز چوہدری، گوجری شاعر

" اُستاد "

عِلم ،  اَدب، تہذیب سکھاوے

 گُر ، عمل، ترکیب سکھاوے

کَم گی چَج، ترتیب سکھاوے

کون کہہ یوہ تخریب سکھاوے

قوماں گی  یوہ  حالت بدلے

ظُلمت، ذھن،  جہالت  بدلے

حق نواز چوہدری

گوجری زبان غو مستقبل، کالم نویس: شازیہ چودھری، کلر راجوری جموں وکشمیر

کالم نویس: شازیہ چودھری

گوجری زبان غو مستقبل

کسے وی‌ زبان غو مستقبل اس زبان غا لکھاڑیاں غاہتھاں ماں وے، زباناں غا اسکالر شاعر ادیب تے مصنف کسے وی قوم غو حساس طبقو ہوویں ، کدے زباناں غی پال پوس تے دیکھ ریکھ نہ کی جے تاں بلیں بلیں دوجی زباناں غا اثر نال وے زبان اپنی مٹھاس تے ٹھیٹھ پن گما بیسیں تے فر دوجی زباناں غو اثر پہارو پیتاں وے زبان وہ ہی اثر قبولتاں دوجی زباناں ماں گڈ مڈ ہو جیں تے اپنی پچھان گما بیسیں۔

کسے وی زبان ناں جیتاں رہن واسطے اس زبان غی بول چال صحیح تے ٹھیٹھ الفاظ غی ادایگی ہور اس زبان غو رسم الخط ہوے۔

گوجری زبان ماں وی گوجری زبان لکھی جے دیو ناگری رسم الخط غا موجد گجر ہی ہیں گوجری زبان ماں کیء ہزار غی تعداد ماں کتاب لکھی گئی ہیں ور اجاں توڑی پڑھن آلاں غی تعداد جتنی چاہیے تھی اس‌غا مقابلہ ماں کہٹ رہی ہے اتے دوجے پاسے ہم اپنی آن آلی نسل نال بڑا فخر نال اردو یا دوجی زبان بولاں جس غی وجہ نال مہاری آن آلی نسل اپنی مادری زبان تیں دور ہور احساس کمتری غو شکار ہوتی جا رہی ہے

اس راہ ہم آپے ہی اپنی ماں بولی غا مستقبل ناں اندھیرا آلے پاسے لے جا رہیا ہاں تے جے کدے مادری زبان بولاں وی تاں ٹھیٹھ لفظ نہیں بولتا دوجی زباناں غا الفاظ گڈ مڈ کر غے بولاں اسطرح زبان غی صحت مچ حد تک ہم نیں آپے خراب کر لی ہے

اس موضوع ور سوشل میڈیا ور روز کاے نہ کاے بحث چھڑی وی دسے ور ہوں جد وی اس بارے سوچوں آں مناں مولانا جلال الدین رومی رحمۃ االلہ علیہ غی لکھی وی مثنوی یاد آ جے جس ماں انہاں نے یاہ حکایت بیان کی ہے جے اک لومڑی جنگل ماں ٹرے تھی تے زوردار بارش شروع ہو گئی لومڑی دوڑتاں دوڑتاں تلک غے ایکن ڈاب ماں جا ٹھٹھی تے خصیرا جتناں تیں بعد وی ڈاب تیں باہر نہ آ سکی واہ زندگی تیں مایوس ہو گئی تھی جے اچریں اس ناں اک بکری آتی دسی اس غا شاطر دماغ نے اک ترکیب سوچی بکری بیچاری تسای وی تھی تے ڈاب ماں پانی دیکھ غے کہن لگی میرو تے تس نال پہیڑو حال ہے۔

لومڑی نے بکری نا کہیو ادی بکری مچ پانی ہے آ نا رج غے اتے ‌پانی پیاں تے فر نالے چلاں غی سادی بکری اک دم چھال مار غے ڈاب ماں کد غی رج غے پانی پین تیں بعد بکری ناں ہوش آیو تے واہ پانی گی ڈاب تیں باہر نکلن واسطے جتن کرن لگی شاطر لومڑی نے کہیو ادی بکری توں کھل ہوں تیرا ور سوار ہو گے باہر نکلوں تے فر تنا چھک گے باہر کڈوں سادی بکری نے سوچن بغیر اسو ہی کیو تے لومڑی باہر نکل گے نس گی۔

یاہ حکایت ات بیان کرن غو میرو مقصد یوہ ہے جے اج گوجری زبان نال وی کجھ اسو ہی ہوے لگو گوجری زبان ناں ترقی دین غا ناں ور مچ سارا لوک یاہ ہی چال چلیں لگا میری یاہ گل شاید کسے ناں مندی لگے لیکن حقیقت یاہ ہی ہے جے گوجری زبان غا کردار ناں ہم گھٹا بیٹھا ہاں۔

گوجری زبان جہیڑی جے بر صغیر تیں علاوہ کی دوجا ملکاں ماں وی بولی تے سمجھی جے گوجری زبان اردو غی ماں ہون غے باوجود وی وہ مقام حاصل نہیں کر سکی جس غی یاہ حقدار ہے ریاستی کلچرل اکادمی ریڈیو تے ٹی وی نے البتہ گوجری زبان ناں خصیری سگ لای ان اداراں غا قیام نال خصیری تعداد ماں لکھاڑی تیار ہویا ور حال یوہ ہے جے ان مصنف حضرات وچوں اس ویلے کجھ اک وی اپنی ذاتی زندگی ماں گوجری زبان ماں گل نہیں کرتا ان وچوں کتنا اک ہیں جہیڑا گوجری پڑھیں پڑھاویں لکھیں یا لکھاویں میرا خیال ماں اس سوال غو جواب ہم ناں آپے اپنی بکل وچوں لبھ جے غو جے ہم ندامت نال اپنی گردن نیویں کراں۔

ہم ناں کسے وی کم غی شروعات پہلاں اپنا گھر تیں کرن غی لوڑ ہے ہم ناں آپے سوچنو ہے جے ہم ۔ماں بولی غی بتری تہاراں غو قرض کتنو ادا کر رہیا ہاں ماں جس نے ہم ناں پچھان دتی واہ مندی تے موسی سوہنی یوہ کت گو انصاف ہے جے مہارو پیار موسیاں نال ڈونگو ہوتو گیو تاں ماں ٹٹا وا منجھا غا ترنجھ ماں پی روتی تے کرلاتی اپنا بچاں غی بے مہری ور ساس مارتی رہ جے غی۔

او اج ہم سارا یوہ عہد کراں جے اج تیں بعد اپنا بچاں نال گھراں ماں صرف اور صرف گوجری بولاں غا

گوجری پڑھاں تے پڑھاواں گا نالے گوجری لکھاں تے لکھاواں گا گوجری زبان ناں نصاب ماں شامل کران گی جد وجہد جاری ہے ہور کسے حد تک انشاءاللہ یاہ جدوجہد رنگ وی لیای ہے اعلی تعلیم ماں گوجری زبان غی شمولیت غو عندیو لبھو ہے لیکن یاہ جدوجہد تد تک جاری و ساری رہ گی جد تک یاہ بنیادی تعلیم غو اہم حصو نہیں بن جاتی اس واسطےہمناں اج تیں تیاری کرنی پوے غی جے کدے نوجوان ماہر لسانیات نال مل غے ورکشاپ وغیرہ منعقد کریں تے وہ دن دور نہیں جد ہم اس عظیم زبان غی گھٹی وی شان ناں دوبارہ بحال کرن ماں کامیاب ہو جاں غا بس ضرورت ہے اک دوجا نال مل غے کم کرن غی۔

اس سلسلہ ماں پہل کرتاں واں انجمن گوجری زبان و ادب دھرم سال کالا کوٹ راجوری نے سوشل میڈیا غی افادیت ناں نظراں ماں رکھتاں واں آواز گجر فیسبک چینل مہارا ہتھاں ما دتو ہے اس گے نال نال پرنٹ میڈیا ماں وی اپنا قدم جماتاں پہلو مکمل گوجری اخبار روداد قوم ہم ناں تحفہ ماں دے گے ماں بولی غی بتری تہاراں غو حق ادا کیو ہے بس ضرورت ہے تے صرف اس گل غی جے اپنا ذاتی اختلافات ناں اک پاسے رکھ غے اک دوجا نال مل غے انجمن گا ان دوواں ہتھیاراں ناں ماں بولی،غی تراش خراش واسطے مثبت رخ ماں استعمال کرن غی اس تیں علاوہ انجمن غی طرفوں جموں کشمیر غا ہر ضلع ماں گوجری ماہر لسانیات ناں بلا غے گوجری ورکشاپ منعقد کران واسطے کم کیو جا رہیو ہے بس ضرورت ہے اس نیک کم ماں ہتھ بٹای کرن غی مگر مہارے کولے اتنو کجھ ہون غے باوجود مہاری ماں بولی غو حال اس سادی بکری آلو ہے ہور اس غی وجہ ہے مہارا ذاتی اختلافات

اگر ہم ذاتیات تیں اوپر اٹھ غے کم کراں غا تے انشاءاللہ گوجری زبان غو مستقبلِ روشن ہے۔

اللہ ہم سب ناں اتفاق نال کم کرن غی توفیق دے آمین ثم آمین۔

کالم نویس: شازیہ چودھری، کلر راجوری جموں وکشمیر

معاشرہ گی بگڑتی صورتحال ذمہ دار کون؟، کالم نویس: شازیہ چودھری، کلر راجوری جموں وکشمیر

کالم نویس: شازیہ چودھری

معاشرہ گی بگڑتی صورتحال

ذمہ دار کون؟

کسے وی ملک یاریاست گی خوشحالی مانھ عوام ہی حکومت گا اصل موجد ہوئیں۔ ہورحکومت گی اولین ذمہ داری ہوئے جے عوام گا مُنڈھلا حقوق تے فرائض ادا کرن نانھ پہلی ترجیح دے۔ مہارو ملکی ہور ریاستی آئین دوئے ہی اس گل گی ضمانت دیں جے حکومت عوام گی مُنڈھلی ضروریات زندگی گی فراہمی فلاح تے بہبود ہور انھاں گی خوشحالی گی اصل ذمہ دار ہے۔ ور آزادی گی ستر دہائیں گزر جان بعد وی مہاری ریاست جموں کشمیر گا تقریباً ہر ضلع گا کئیں علاقہ اِسا ہیں، جِت عوام اَج وی زندگی جین گی مُنڈھلی ضرورتاں ہور سہولتاں تیں محروم ہیں۔ ہور عوام گی بڑی تعداد غربت گی لکیر تیں تھلے زندگی گزارن ور مجبور ہے۔ مہاری ریاست گا تقریباً ہر ضلع گا دور دراڈے ہور پہاڑی علاقا جِت تقریباً 60 تیں ستر فیصد آبادی گجر بکروال ہور پہاڑی طبقاں سنگ تعلق رکھیں۔ اَج اکیہویں صدی کے بلکن ہُن تے بائیویں صدی کاہنھ تے غلط نیہں ہوسیں۔ اس مانھ وی تعلیم جس نانھ ہر مسئلہ ہور مشکل گا حل گی سرٹیفیکیٹ گو درجو حاصل ہے۔ اسے تیں محروم ہیں۔ اس گے نال نال طبی سہولتاں گی تھوہڑ ہور سڑکاں گو نہ ہونو عوام گا مسئلاں گی پہلی فہرست مانھ آنویں۔ اس مانھ کوئے شک نیہں جے ریاست مانھ ہر دو یا ترے کلو میٹر بعد اسکول قائم کیا گیا ہیں۔ فر تعلیم متاثر کیوں دراصل اسکول تے قائم ہو گیاور انھاں دور دراڈے ہور پچھڑیا علاقاں مانھ سڑک جیہڑی جے رابطاں گی شہ رگ گو درجو رکھیں۔سڑکاں گا نہ ہون گی وجہ تیں عوام نانھ ترے تیں چار کَہنٹاں توڑی پیدل چلنو پوئے۔ اِسا علاقاں مانھ کوئے وی سرکاری استاد جان نانھ ترجیح نیہں دیتو۔ ہور انھاں علاقاں تیں کوئے وی پڑھ لکھ گے اس قابل نیہں بن سکتو جے انھاں اسکولاں مانھ استاد گی حیثیت پا سکے ہور اپنا پچھڑیا علاقاں گا بچاں گا مستقبل نانھ محفوظ کر سکے ۔جد جے محکمہ تعلیم نے ہارڈ زون پالسی شروع کی ہور ہر استاد نانھ اِسا علاقاں مانھ دو دو سال واسطے فرائض انجام دینا لازمی قرار دتا۔ ور جنھاں گا مقدر مانھ اندھیرا ہی اندھیراکَہر کر گیا ہوئیں تے انھاں واسطے کائے وی پالسی کار گر ثابت نیہں ہوتی ۔کیونجے یہ استاد مہینہ مانھ ایک دو بار اسکولاں مانھ چکر لا کے باقی تیہاڑا کَہر ور اَرام فرمانویں ۔

ہور کجھ حکومت گی ملی بھگت سنگ اپنی پوسٹنگ واپس اِسا علاقاں مانھ کروا لیں جِت انھاں نانھ وسیلا ہور سہولت میسر ہوئیں، ہور کئیں تے اپنا اثر رسوخ گو استعمال کرتاں واں محکمہ تعلیم نانھ چھوڑ گے دوجا محکماں ،جِت کہٹ محنت کرنی پوئے اٹیچمنٹ کرا لیں ہور جد امتحان ہون آلا ہوئیں تے واپس اپنی اپنی جایاں پر آ جئیں کیونجے انکریمنٹ گو مسئلو ہوئے۔ ہور انکریمنٹ تد ہی ملے گی جد رزلٹ دیں گا ہور فر شروع ہوئے چہوٹھ تے فریب گو نہ رکن آلو سلسلو کیونجے انھاں طلباءنانھ جنھاں نے پورو سال نہ ہی اسکول گو ہور نہ ہی استاداںگوچہرو تک دیکھیو ہوئے۔ انھاں نانھ اگلی جماعت مانھ پاس کر گے داخلو دے دتو جئے ہور یوہ ہی عمل ہر سال دہرایو جئے۔ہوں اِس گل گے خلاف نیہں جے رہبرِتعلیم اسکیم کیوں شروع کی گئی۔ بلکن اس گل نانھ سمجھن تیں قاصر ہاں جے کدے کہٹ تعلیم یافتہ نوجواناں نانھ روزگار ہی دینو تھو تے رہبرِ تعلیم ہی کیوں؟ رہبرِ جنگلات تے ماحولیات یا محکمہ پی ایچ ای وغیرہ مانھ کیوں نیہں؟ وہ اس واسطے جے بارہویں پاس نوجواناں نانھ جد استاد بنہا دتو گیو تے نظامِ تعلیم دھرم بھرم ہویو۔ہور نتیجو یوہ ہویو جے عوام نے سرکاری اسکولاں تیں اپنا بچاں نانھ کڈھ کے پرایﺅیٹ اسکولاں مانھ داخل کرانو شروع کیو۔چلو ہُن انھاں نانھ محکمہ تعلیم مانھ روزگار تے لبھ گیو ور اُنگلیاں ور گنیا جان آلا ویہ استاد ہی اِسا ہیں جنھاں نے تدریسی طریقہ کار نانھ اپناتاں واں اپنی اعلیٰ تعلیم ہور مطالعہ نانھ جاری رکھیو ہے۔ اِسا اسکولاں مانھ جِت انھاں اسکیماں کے تحت کم کر رہیا استاد ہیں، مُچ کہٹ دیکھن مانھ آیو ہے جے بچاں نانھ تعلیم گے نال نال ہچھی تربیت وی دتی جا رہئی ہوئے۔بچاں نانھ معاشرہ گا آداب،اخلاقیات ہور سماجی طور طریقاں سنگ آشنا کیو جاتو ہوئے۔بچا نانھ اس کی مذہبی کتاباں سنگ وی جوڑن گی تلقین کی جاتی ہوئے۔بچا نانھ صرف نصاب توڑی ہی محدود رکھیو جئے۔ہور جد بچو معاشرہ مانھ کوئے غلط قدم چاوے ،یا غیر اخلاقی رویو اپناوے تے ایکدم استاد گو ناں آوے ۔فر اِسا استاد اپنو ناں کتنو روشن کریں وہ دَسن گی لوڑ نیہں۔یہ ہی طلباءجد اِسا استاداں ہورسماج گی طرفوں منفی روّیا گا شکار ہوئیں ہور وسیلاں گی تھوہڑ گی وجہ سنگ روزی روٹی گی تلاش مانھ اپنا کَہروں بے کَہر ہو گے اِسا علاقاں گو رخ کریں ۔جِے مزوری گا موقعا فراہم ہوئیں۔

کیونجے جنھاں دور دراڈے ہور پچھڑیا علاقاں مانھ انھاں گو بسیرو ہوئے ، اُت انھاں بے کساں نانھ مزوری وی نیہں لبھتی۔ ہور اسطریح ویہ ہمیش واسطے تعلیم جِسی نعمت تیں محروم ہو جئیں ہور حکومت گا کھاتا مانھ کئیں جرماں گے نال نال ایک ہور جرم بچہ مزدوری ( Child Labour) گوباہدو وی ہو جئے۔ یوہ ہی حال طبی محکمہ گو وی ہے ۔انھاں علاقاں مانھ طبی سہولتاںگی وی کمی ہے ۔تعلیم انسان نانھ زندگی جین گو سلیقو ہور شعور دے ہور صحتمند انسان ہی کامیاب زندگی جی سکے۔ انھاں علاقاں مانھ طبی عملہ گی غیر حاضری ہور غیر ذمہ دارانہ روّیا گی وجہ سنگ عوام نانھ ڈسٹرکٹ ہور سب ڈسٹرکٹ ہسپتالاں گو رخ کرنو پوئے۔ جنھاں ہسپتالاں مانھ بہتر طبی سہولت میسر ہیں کدے کائے حاملہ کالسری درد زہ مانھ مبتلا ہو جئے تے اس نانھ پہلاں منجھی ور چا گے دو ترے کَہنٹا توڑی پیدل چلن بعد گڈی توڑی پوہچ سکیں۔ ہور فر اُتوں ترے تیں چار کَہنٹاں گو سفر طے کر گے کئیں کلو میٹر توڑی گو کرایو خرچ گے ضلع ہسپتالاں توڑی پوہچیں۔ ہور کئیں حاملہ کالسریں ہور جمتا بچا راہ مانھ ہی دم توڑ دیں۔ جیہڑا ہسپتالاں توڑی پوہچ وی جئیں۔ تے انھاں نال ڈاکٹراں ہور باقی ہسپتالی عملہ گو رویو دل نانھ چھیک لان آلو ہوئے۔ متعلقہ لیڈی ڈاکٹر تیں لے گے جتنا وی ڈاکٹر صاحبان یا نِکا اسٹاف آپریشن تھیٹر یا دوجا طریقہ کار سنگ علاج مانھ سِدھایا کسے ہورواسطہ نال جڑیا ہوئیں، علاج گے عوض پیسا وصول کریں۔ جد جے لوس ہور جمتا بچہ دواں نانھ سرکار نے سرکاری ہسپتالاں مانھ مفت علاج گی سہولت مہیا کی ہیں۔ کدے انھاں دور دراڈا تیں آیا لوکاں کول پیسا ادا کرن واسطے نہ ہوئیں تے انھاں نانھ ہسپتال تیں ڈسچارج ہون گی اجازت نیہں ملتی ۔انھاں حلاتاں مانھ یہ غریب ہور سِدھاسادہ لوک پہیکھ توڑی منگن ور مجبور ہو جئیں، ہور ڈاکٹراں نانھ رقم ادا کریں۔ کئیں مزور پیشہ لوک مزوری کرتاں واں یا کوئے وی جفا کشی آلو کم کرتاں واں ،کدے کسے بُوٹا تیں ،کسے پہاڑی ماہلی تیں رُہڑھ یا کسے اوزار سنگ زخمی ہو جئے تے فرسٹ ایڈ ( First Aid) توڑی گی سہولت وی دستیاب نیہں ہوتی ۔ یاہ ہی نیہں بلکن انھاں دور دراڈے علاقاں مانھ مزوری توڑی گی سہولت میسر نیہں ہیں۔ ایک ترقی یافتہ ملک اندر عوام ہی ریاست گو اصل اثاثو ہوئیں۔ ایکن فلاحی ریاست اندر شہریاں تیں ٹیکس گی مدد مانھ بٹلی ہوئی رقم گو بڑو حصو شہریاں گی فلاح تے بہبود ور خرچ ہوئے۔

ور مہارے اِت اِسو ہوتو وؤ دِستو نیہں۔ حکومت گی سب تیں اہم ذمہ داری روزگار گا نواں نواں موقعا پیدا کرنو ہے فیکٹریاں ، کارخاناں ہور صنعتاں گا قیام جس تیں لوکاں گی بےروزگاری مانھ کمی واقع ہو ئے ہور فر پڑھیا لکھیا لوکاں نال نا خواندہ ہور پچھڑیا وا لوک وی پہر پہور طریقا سنگ اپنی صلاحیتاں نانھ باندے کر گے نہ صرف اپنا کَہراں مانھ بلکن معاشرے مانھ وی اپنو مقام بنہا سکیں۔عوام نانھ سہولت پوہچانو سرکار گی ذمہ داری ہے نہ جے عوام ور احسان ور افسوس جے ووٹ بٹورن گی لالچ مانھ سیاسی ٹھیکیدار عوام نانھ گداگر سمجھ گے اس گی کشکول مانھ سٹنو احسان سمجھیں۔ ہور عوام پنج چھ سال انھاں ہی احساناں تھلے دبی رہ۔عوام نانھ لوڑ ہے سجاگ ہون گی۔ ہور اپنا حقوق تے فرائض تیں واقف ہون گے نال نال سرکار گا فرائض تیں واقف ہونو وی لازمی ہے ۔تانجے معاشرہ گی ترقی نانھ ممکن بنہان واسطے سرکار نانھ حق اطلاعات گے تحت جوابدہ بنہایوجا سکے۔جد توڑی سماج گو باشعور طبقو خاموش رہ گو تد توڑی ترقی ممکن نیہں۔مُنڈھلی سہولتاں گی مانگ واسطے سماج گا ہر فرد نانھ اَگے آن گی لوڑ ہے ۔یوہ مہارو حق ہے۔ہور حق واسطے اواز چانو جُرم نیہں۔  (مُک چُک(

کالم نویس: شازیہ چودھری، کلر راجوری جموں وکشمیر

اک رات شیر گے نال, محمد سلیم گجر کولی، گوجری مترجم

محمد سلیم گجر کولی، گوجری مترجم

اک رات شیر گے نال

اک مسافر گی کہانی سنا جہڑو کہلو ہے ۔موسم ٹھنڈو ہے رات گو گُپ اندھیرو ہے تے جنگل گو راہ ہے وہ لگا تار چل رہیو ہے۔چلن نال اُس گو جسم تے گرم ہے ور ٹھنڈ اتنی ہے کہ جسم مانہہ اُس گو خون جما دے۔ اسے حالت مانہہ وہ یو فیصلو کرے کہ آخر ہوں کسے غار مانہہ پناہ لے لیوں۔  وہ کجھ قدم ہی اگے چلیو تھو کہ اُس نا اک غار دسی وہ خوش ہویو کہ رات آرام نال گزرے گی۔

وہ مسافر اس غار مانہہ داخل ہوگیو۔  اس غار مانہہ چمکتی بجلی گو لو نال اُس نا غار مانہہ ہر چیز صاف نظر آوئے۔ اُس نے اک پتھر چایو تے اُس نا کند گے نال رکھ گے اُس ور سر رکھ گے لیٹ گیو کہ تھوڑی دیر آرام کر لیوں۔

ہون وہ لیٹیو تھو کہ اک خونخوار شیر غار مانہہ آجاوئے تے مسافر نا دیکھ گے اُس کولوں پوچھے۔

میاں میری اجازت تیں بغیر تناں میرا کہر مانہہ کس نے داخل ہون دیتو۔  توں کتوں آؤ ے تے کس ارادہ نال آؤے۔ مسافر اُس خونخوار شیر نا دیکھ گے بولیو کہ۔

ہوں رب تعالیٰ گی راہ گو مسافر ہاں۔  ٹھنڈ گی وجہ تیں پریشان ہاں۔ اس واسطے اج گی رات ہوں تھارو مہمان ہاں جد کہ تم میرا میزبان ہیں۔ شیر مسافر گی اس گل ور مسکرایو تے کہیو کہ۔

مناں رب تعالیٰ گی راہ گا مہمان بناتاواں خوشی ہو رہی ہے۔  اگر توں رب تعالیٰ گی راہ گو مسافر نہ ہوتو تے تیرا جیسا بن بلایا مہمان گو جہڑو حشر ہوں کرتو وہ ہوں بیان نہیں کر سکتو۔ اج گی رات تناں میرا نال رہن گی اجازت ہے۔

شیر گی اجازت تے رضامندی نال وہ مسافر ساری رات اُس غار مانہہ گزارے اسرا کہ وہ ہر ویلے قرآن مجید گی تلاوت کرتو رہے اِت تک کہ صبح گی نماز گو ویلو ہوجاوے۔ نماز پڑھن تیں بعد مسافر فر سفر شروع کرن گی تیاری کرے تے خونخوار شیر اُس نا صرف اتنو کہہ۔

اے مسافر توں یو خیال نہ کرئیے کہ مناں انساناں گو ماس چنگو نہیں لگتو ۔ میں تناں اپنو مہمان بنا گے صرت اس واسطے چھوڑ دیتو کہ توں اللہ گی راہ مانہہ نکلیو ہے ۔ خدا گی قسم ہوں ترے تہڑاں گو بھوکو ہاں۔

خدا گی راہ مانہہ یعنی حج بیت اللہ گا سفر ور نکلن آلو حضرت ابراہیم ادھمؒ رب کائنات گے حضور شکر گزار ہویں جہڑو ہر چیز گو مالک تے خالق ہے۔ اسرا حضرت ابراہیم ادھمؒ حج بیت اللہ گا فریضہ تیں بعد خیر و عافیت کہر واپس پہنچ جایئں۔ سچی گل یا ہے کہ جہڑا لوک خلوص نیت نال اللہ گی راہ مانہہ نکل جاویں رب قادر و قدیر اُنہاں گی حفاظت فرماوے۔  تے وہ آدمی جن و بشر تے ہر شر تیں محفوظ رہے۔

کتاب: اسلامی کہانی،   مصنف: پروفیسر خالد پرویز،  گوجری ترجمو: محمد سلیم گجر کولی

مقصدیت، کتاب: راز حیات، مصنف: مولانا وحید الدین خاں، گوجری مترجم: ابرار حسین گوجر

ابرار حسین گوجر، گوجری مترجم

مقصدیت

جاپان نے 1931 وچ چین غا مشرقی حصہ (منچوریا) اوپر قبضوکر لیو۔ تے اُت  اپنڑیں مرضی غی حکومت بنڑا لی۔ جس غی وجہ دیں چین تے جاپان غا تعلقات خراب ہو غیا۔ 7 جولائی 1937 ناں بیجنگ (پیکنگ) غے کول ماکوپولو برج غو واقعو پیش آئیو۔ اس واقعہ نیں دَبیاء واہ جذبات ناں پڑکا شوڑیو تے دویں ملکاں غے درمیان فوجی ٹکراؤ شروع ہو غیو،  جیہڑو جنگ عظیم دوم تک جا پہنچیو ۔

اس ویلا دیں بعد چین تے جاپان غے درمیان نفرت تے کشیدگی موجود تھی۔ کئی سال پہلوں چین تے جاپان غے درمیان اک معائدو ہوؤ۔ اس غے مطابق جاپان ناں چین وچ ایک سٹیل مل قائم کرنڑیں تھی۔ پر معائدہ غی تکمیل دیں بعد چین نے اچانک اس ناں منسوخ کر شوڑیو۔

چین غا نیا وزیراعظم ڈینگ زاپنگ (Deng Xiaoping) نیں حال ای وچ اشتراکی انتہا پسندی  ناں ختم کیو تے کھلا دروازہ (Open Door) غی پالیسی اپنڑائی جس نال جاپان ناں فئیر موقعومل غیو۔ یائی وجہ اے کہ جاپان نیں آئے کل چین اوپر ڈھڈی یورش کر رکھی اے۔ تَم جاپان دیں چین جانڑوں چاہو تے تووناں جہاز وچ سیٹ ترے مہیناں پہلوں بک کرانڑی پے غی۔ جاپان دیں چین جایا آلی اک اک سیٹ بک ہوئی وی وے۔

چین وچ تجارت غا ڈھڈا موقع ایں۔ جاپان غی مرضی اے کہ او انہاں موقعاں دیں پورو پورو فائدو حاصل کرے۔ اس مقصد غا حصول واسطے جاپان نیں ماضی غیں تلخ یاداں ناں  پلا شوڑیو اے۔ اک سیاح غا الفاظ ایں کہ جاپان نے یو عظم کر لیو اے کہ چین غی طرفوں پیش آیا آلیں تمام مشکلات ناں او اک طرفی طور اوپر برداشت کرے غو۔

اوئی سیاح لخے کہ میرا ٹوکیو (جون 1985)  وچ رہیا غا زمانڑاں وچ ریڈیو بیجنگ نے اعلان کیو کہ چین اک میوزیم بنڑائے غو جس وچ تصویراں غے ذریعے دسیو جائے غو کہ جاپانیاں نیں چینیاں اوپر کے کے ظلم کیا ایں۔ اس میوزیم غو افتتاح 1987 وچ وے غو جس ویلے مارکو پولو غا واقعہ ناں 50 سال پورا ہو یائیں غا۔ جاپانیاں ناں اس پاسے متوجو کیو غیو پر او خاموش رہیا۔ جےلے زیادہ زوور دتو تے انہیں بس اتنوں ای کیو کہ:

You know our Chinese friends have a way of twisting our tails and appealing to our conscience.

"تمناں پتو ای اےکہ یو مارا چینی دوستاں غو اک ۔۔۔۔۔ اک طریقو اے۔ او مارا ضمیر ناں متوجوکرنڑوں چاہیں۔ (ٹائمز آف انڈیا،  13  جون، 1985)

جاپان غے سامنڑیں اک مقصد تھوکہ "اپنڑیں تجارت ناں فروغ دینڑوں"۔ اس مقصد نے جاپان غے اندر کردار پیدا کیو۔ اس غا مقصد نیں اسناں حکمت، برداشت، اعراض کرنڑوں تےصرف ضرورت غے تحت بولنڑوں سیخائیو۔ اس غا مقصد نے اس ناں دسیو کہ کس طرح او ماضی ناں پلائے، ساراں چغڑاں تے شکائیتاں ناں اک پاسے دفن کر شوڑے۔ تاں جے اس واسطے مقصد تک پہنچیاء غی راہ ہموار ہو ہکے۔

بامقصد گروہ غی نفسیات ہمیشاں یا ہی وے۔ پاویں اس غے سامنڑیں تجارتی مقصد وے یا کوئی دوہو مقصد ۔ جس ویلے کوئی گروہ اناں صفات دیں محروم ہو یاہےتے یا اس گل غی علامت اے کہ اس گروہ نیں مقصدیت گنوا شوڑی اے۔ کیونکے اس غے سامنڑیں کوئی مقصد نی ہوتو اس واسطے اس غا افراد کردار دیں خالی ہو یائیں۔

اس زمانڑاں وچ ماری قوم غی سب دیں بڑی کمزوری اس غی بے کرداری اے۔ جس میدانڑ وچ وی تم دیخو تمناں محسوس وے غو کے لوکیں اپنڑوں کردار گنوا شوڑیو اے۔ اناں اوپر کسے وے ٹھوس منصوبہ غی بنیاد نی رکھی جا ہکتی۔ جت وی اناں ناں استعمال کیو جائے او دیوار غی کچی اٹ ای ثابت ویں۔ او کدے وی دیوار غی پختہ اٹ ہویا غو ثبوت نی دیتا۔ 

اس کمزوری غی اصل وجہ یا اے کہ آئے ماری قوم نیں مقصد غو شعور گنوا شوڑیو اے۔ او اک بے مقصد گروہ ہو غے رہ غیا ایں۔ نہ اناں غے سامنڑیں دنیا اے تے ناں آخرت۔ یاہی اناں غی اصل کمزوری اے۔ جے کدے لوکاں وچ دوبارہ فیئر مقصد غو شعور زندو کر دتو یاہے تےاو دوبارہ اک جاندار قوم بنڑ یاہیں غا۔ او فیئر اک باکردار گروہ غی شکل اختیار کر لیں غا جس طرے او پہلوؤں اک باکردار گروہ بنڑیا وا تھا۔

قوم غالوکاں غے اندر مقصد غو شعور پیدا کرنڑوں اناں غے اندر سب کوئی پیدا کرنڑوں اے۔ مقصد آدمی غی چھپی وی قوتاں ناں نمایاں کرے او اک انسان ناں نوؤں انسان بنڑا شوڑے۔

کتاب: راز حیات، مصنف: مولانا وحید الدین خاں، گوجری مترجم: ابرار حسین گوجر